Zgodnie z art. 7 pkt 34 p.z.p., przez zamówienia na usługi społeczne rozumieć należy zamówienia klasyczne lub zamówienia sektorowe, na usługi wymienione odpowiednio w załączniku XIV do dyrektywy 2014/24/UE oraz załączniku XVII do dyrektywy 2014/25/UE.
Istotą usług społecznych jest to, że mają ograniczony zasięg transgraniczny i ze względu na ich specyfikę zainteresowanie wykonawców z innych państw takimi zamówienie jest żadne lub znikome. W związku z tym usługi społeczne zostały niejako wyodrębnione i uregulowane w osobny sposób.
Przykładowymi usługami społecznymi są usługi ochroniarskie, prawnicze, czy hotelowe i restauracyjne (cateringowe).
Dotychczas, tj. na gruncie uchylonej ustawy p.z.p. z 2004 r., zamawiający ochoczo korzystali z regulacji dotyczących zamówień na usługi społeczne, a w szczególności art. 138o p.z.p. Wspomniana regulacja była dość specyficzna, mianowicie ww. przepis w 4 ustępach regulował kwestię zamówień na usługi społeczne poniżej progów unijnych. W oparciu o ww. regulację, zamawiający w istocie rzeczy tworzył swoją własną procedurę udzielenia zamówienia publicznego, która miała być przeprowadzona w sposób przejrzysty, obiektywny i niedyskryminujący (art.138o ust. 2), a nadto ogłoszenie miało zawierać podstawowe informacje zawarte w art. 138o ust. 3. Art. 138o uchylonego p.z.p. stanowił więc całą regulację co do przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia na usługi społeczne poniżej progów unijnych. Co istotne, orzecznictwo wyszło z założenia, że skoro w zamówieniach na usługi społeczne poniżej progów unijnych zamawiający tworzy swoją własną procedurę w oparciu o art. 138o p.z.p., to wówczas odwołanie do KIO nie przysługuje.
Na gruncie nowej ustawy p.z.p. z dnia 11 września 2019 roku odpowiednik art. 138o p.z.p. zniknął. W tym zakresie ustawodawca zdecydował się na prawdziwą rewolucję, ponieważ zgodnie z art. 359 pkt 2 p.z.p., przy udzielaniu zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi stosuje się przepisy ustawy właściwe dla zamówień klasycznych o wartości mniejszej niż progi unijne – jeżeli wartość zamówienia wyrażona w złotych jest mniejsza niż równowartość kwoty 750 000 euro, nie mniejsza jednak niż równowartość kwoty 130 000 złotych.
W nowym stanie prawnym, w przypadku zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi o wartości nieprzekraczającej progów unijnych zastosowanie w całości znajdują przepisy działu III p.z.p. – udzielając zamówienia na usługi społeczne, zamawiający nie stosuje już swojej własnej procedury, lecz stosuje przepisy działu III p.z.p. Co ciekawe w tym zakresie ustawodawca nie przewidział żadnych wyjątków (odstępstw_, jak ma to choćby w przypadku zamówień na usługi społeczne powyżej progów unijnych.
Podsumowując, na gruncie nowej ustawy p.z.p., zamawiający musi zupełnie zmienić swoje podejście do zamówień na usługi społeczne poniżej progów unijnych. Dotychczas, stosownie do art. 138o p.z.p. zamawiający stosował swoją własną procedurę udzielania takich zamówień, natomiast w nowej ustawie stosowanie swojej własnej procedury jest zabronione, a zamawiający powinien tu stosować właściwe przepisy p.z.p. – w przypadku postępowań krajowych przepisy działu III p.z.p.
Dla wykonawców może to oznaczać pozytywną zmianę, ponieważ na gruncie nowej ustawy p.z.p., wykonawca jest już uprawniony do wniesienia odwołania na działania bądź zaniechania zamawiającego w związku z przeprowadzeniem postępowania w przedmiocie usług społecznych poniżej progów unijnych, co na gruncie uchylonej ustawy z 2004 r. było niedopuszczalne.
