Przedstawiciele zamawiających wielokrotnie wskazują, iż oferta została złożona przez spółkę cywilną, lub że umowa została zawarta ze spółką cywilną (wykonawcą zamówienia jest spółka cywilna). Czy określenie takie jest prawidłowe?
Zgodnie z art. 860 § 1 kodeksu cywilnego:
Spółka cywilna nie posiada jakiejkolwiek podmiotowości prawnej, stanowi ona nic więcej jak umowę (stosunek zobowiązaniowy, tak samo jak umowa sprzedaży czy darowizny). Spółkę cywilną tworzą poszczególni wspólnicy i to oni są wykonawcami w rozumieniu przepisów p.z.p. Spółka cywilna, w przeciwieństwie do spółek prawa handlowego (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna) nie posiada podmiotowości prawnej – nie może być podmiotem praw i obowiązków. Umowa spółki cywilnej jedynie systematyzuje i konkretyzuje wzajemne prawa i obowiązki wspólników.
W konsekwencji oferta jest składana przez wspólników spółki cywilnej, a nie przez spółkę cywilną i w istocie rzeczy to każdy ze wspólników jest wykonawcą (wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego).
Ma to swoje doniosłe konsekwencje, przykładowo zamawiający musi zbadać, czy wspólnik, który podpisał ofertę jest uprawniony do samodzielnej reprezentacji. Złożenie oferty przez kilku wspólników tworzących spółkę cywilną obliguje również do złożenia przez każdego z osobna stosownego oświadczenia o braku podstaw do wykluczenia. Co za tym idzie, podmiotowe środki dowodowe również powinien złożyć każdy ze wspólników.
Abstrahując od ww. dywagacji co do braku podmiotowości prawnej przez spółkę cywilną, wskazać należy, iż są pewne przypadki, kiedy dokumenty – podmiotowe środki dowodowe powinny zostać wystawione na spółkę cywilną (powinny dotyczyć nie tylko wspólników tej spółki, ale również samej spółki cywilnej).
Powyższe dotyczy np. zaświadczenia z urzędu skarbowego – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług, płatnikiem podatku VAT jest spółka cywilna. Podobnie zaświadczenia z ZUS również powinno zostać wystawione na spółkę cywilną.
Powyższe znajduje potwierdzenie w nadal aktualnym orzecznictwie KIO w tym zakresie, gdzie wskazuje się, iż:
„Za prawidłowe uznać należy stanowisko co do konieczności złożenia przez wspólników spółki cywilnej zaświadczenia o niezaleganiu wobec US oraz ZUS dotyczącego indywidualnie każdego z nich oraz spółki cywilnej. Wspólnicy spółki cywilnej samodzielnie bowiem odprowadzają swoje składki ZUS, w indywidualnych przypadkach może uczynić to również spółka” – wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 16 lipca 2013 r., KIO 1571/13.
Podsumowując, spółka cywilna nie posiada statusu wykonawcy w rozumieniu p.z.p. Uczestnikami postępowania o udzielenie zamówienia, wykonawcami w rozumieniu p.z.p., są wyłącznie wspólnicy spółki cywilnej, których udział w postępowaniu traktowany jest jako wspólne ubieganie się o udzielenie zamówienia.
